Günün Bilgisi – Hamr Emaneti
okuma süresi 2 dakika
Osmanlı Dönemi’nde içkiden alınan vergileri tahsil eden maliye dairesi. Bütün meyhanelerin bağlı olduğu Hamr Emaneti, Galata’da, Domuz Kapusu denilen yerdeydi. Kanuni Sultan Süleyman döneminde (1520-1566) gayrimüslimlerce açılan meyhanelere Müslümanların da gitmesi ve dinen yasaklanmış olmasına rağmen içki kullanmaya başlamasından dolayı, Hamr Emaneti kaldırılmış, Osmanlı sınırlarına sokulan içkilere ve bunların üretimine ciddi yasaklar getirilmişti. Bütün gedikli meyhaneler ve gayri meşru işler yapıldığı gerekçesiyle kahvehaneler kapatılmıştı. Hamr Emaneti, Kanuni’nin oğlu II. Selim döneminde (1566-1574) yeniden faaliyete geçti, çünkü devletin gelire ihtiyacı vardı. Devlet yaklaşık 40 yıl içki vergilerini toplamaya devam etti ama, 1609’da tütün yasağı koyan I. Ahmet, 1613’te içkiyi de yasaklayınca, hazineye yıllık 100 yük akçe getiren Hamr Emaneti’ni ilga etti. Benzer durumlar daha sonra da yaşandı. Örneğin IV. Mehmet döneminin (1648-1687) vakanüvisi Silahtar Fındıklılı Mehmet Ağa, 1681 yılı olaylarını anlatırken şöyle der: “On bir seneden beri Hamr Emaneti kaldırılmış, meyhaneler yıktırılmıştı. Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, meyhanecilerden dört yüz kese akçe rüşvet almış, meyhane açmalarına göz yummuştu.” Aynı kişi 1687’de şöyle yazar: “Hazine çok sıkıntı içinde idi, içki yasağı kaldırıldı, Hamr Emaneti yeniden kuruldu, meyhanelerde tütün içmeye izin verildi ve ayrıca tütüne vergi konuldu.” Nitekim bu tarihten sonra devletin ekonomisi düzelince içki konusunda sert tedbirler alındı, bozulunca içki yasağı gevşetildi. Çünkü içki, tütün ve kahveden alınan Zecriye Vergisi önemli bir gelir kalemiydi.
Rakı Ansiklopedisi‘nden alınmıştır.
