Günün Bilgisi – Alsancak

İzmir’de denizden Kültürpark’a kadar uzanan, Liman ve Pasaport arasındaki eşsiz Kordonboyu’yla tanınan mutena semt; geçmişteki adıyla Punta. 1922’ye kadar Alsancak meyhanecilerinin tamamı, Rumlar başta olmak üzere Osmanlı azınlıklarıydı. Kordon’un ilk Türk meyhanecisi Hıfzı Bey’in 1925’te  açtığı meyhanenin adı anlamlıdır: Cumhuriyet Meyhanesi. Buranın Gündoğdu’ya bakan yönünde deniz manzarası da bulunmaktaydı. Kordonboyu’nun tek Yahudi meyhanesi David Papuşado’nun lokantasıydı. Saman İskelesi mevkiindeki lokanta sadece meyhane olmakla kalmaz, burada “kibar ziyafet ve düğünlere istihzarat” yapılırdı.

Kordon tarihinde, caddeyi bugün süsleyen palmiyelerden bile yaşlı olan Zühre Gazinosu ve Şehir Gazinosu’nun, 50’lerde ise Sibel Gazinosu’nun çok hatıraları vardır. Alaturka eksenli Kemeraltı kültürünün aksine baloların, dans yarışmalarının, garden partilerin tertiplendiği, caz ve alafranga orkestralarının sahne aldığı bu yerlerde, adeta Büyük Yangın öncesi günlerin Gâvur İzmir şaşaası  yeniden yaşanıyordu. Şehir Gazinosu, 1932 yılında Belediye tarafından, semtteki bir Hıristiyan mezarlığından sökülen mermerler kullanılarak inşa edilmişti. Murat Türkmenoğlu tarafından işletilen gazino kısa sürede Fuar’la canlanan İzmir turizminin gözbebeği haline geldi. Ancak sonunu getiren  yine Fuar oldu: Şehirde konaklama tesisi ihtiyacı baş gösterince belediyeden buranın şehir oteli yapılması kararı çıktı. Bu amaçla yapılan binadan 50’lerden 90’lara kadar NATO sebeplendi, şimdiyse Orduevi olarak hizmete koşuyor. Kordon’da bugün Fırat Apartmanı’nın yükseldiği bahçede yer alan Marmara Gazinosu ise Namazgâh semtinde büyüyen genç Dario Moreno’nun ilk sahne deneyimi yaşadığı yerlerden biriydi.  Alsancak’ta alafranga kulüplerin 50’lerden itibaren  yaygınlaşmasında, NATO’ya bağlı Amerikalı askerlerin eğlence ihtiyacının etkisi inkâr edilemez. Alsancak semti zaman içinde Küçük Hasan’ın Yeri, Yengeç, İmbat, Baraka, Halil’in Yeri, Atıf, Olta (daha sonra aynı adla Bostanlı’da açıldı), Sanat Dostları, Dergah, Bergama Restoran ve Gazinosu, Beyaz Balina, Ekspres Restoran, Kemal’in Yeri, Kazan, Kordon (Eski Çiftlik), Mangal, Martı, Orfoz, Teko, Yosun gibi balık lokantalarına ve meyhanelere mesken oldu. Müzeyyen Senar, Muazzez Abacı gibi ünlüleri mıknatıs gibi çeken Erol’un Yeri, Erol Birkan’ın yönetiminde Kordon’un anlı şanlı meyhanelerindendi. Ancak hepsi birer birer kayboldu. Alican’ı saymazsak, bugün Kordonboyu’nda geleneksel meyhane kalmadı. Ali Dirier’in sahibi olduğu Klüp Ali, Alsancak’taki Bornova Sokağı’nın  son seçkin meyhanesiydi. Daha önceleri aynı yerde, Ali Dirier’in eniştesi Orhan Hoşkan’ın  meyhanesi Klöp Orhan bulunuyordu. İzmir, iddialı meyhanelerine “kulüp” sıfatını yakıştırırken, şehrin  bir numaralı oteli Büyük Efes, Ajda Pekkan’dan Özdemir Erdoğan’a pek çok pop yıldızının sahne  aldığı gece kulübünün adını Meyhane koymuştu.

Rakı Ansiklopedisi‘nden alınmıştır.

About The Author