Günün Bilgisi – Fertek Rakısı
okuma süresi 2 dakika
Osmanlı döneminde rakı üretimine izin verildiği 1880’den itibaren piyasada bulunan düz rakı. O zamanlar Konya’ya bağlı olan Niğde’nin Fertek kasabasında yapılırdı. Kapadokya coğrafyasının bu önemli şehri, şarapçılığın yanı sıra yüzyıllar öncesine dayanan zengin bir damıtma ve rakı yapım tecrübesine sahipti.
Cumhuriyet döneminde Fertek Rakısı’nı bir âlâ rakı markası haline getiren özel girişimciler Numan Balkan ve Cemal Okan, ürünü doğrudan İstanbullu tüccarlara satardı. Toptancı tarafından İstanbul’a getirildiğinde gazetelere ilân verilir, satış yerleri bildirilirdi. Rum komisyoncuların yazıhanelerinde, binlik ve damacana olmak üzere iki boyda ve kapağı mühürlü satılırdı. Konaklarda, yalılarda demlenen kibar akşamcıların vazgeçilmez tercihiydi. İlk sinema reklamı veren rakı markası da Fertek oldu. Hatta reklam için “Fertek, Fertek, İçelim tek tek!” diye bir şarkı da hazırlamışlardı. Fertek imalathanesi rakı üretiminde Tekel döneminin başlamasıyla kapandı.
Sait Faik ve Salâh Birsel’in cüzdanları müsait olduğunda Fertek içmeyi yeğlerdi. Ahmet Rasim kendi favorilerinden biri olan bu rakı hakkında şunları yazmıştı: “Fertek rakısını sürekli içenlerden gelen bir yazıdaki bilgilere göre söz konusu düz rakı kışın hararet yazın serinletmek gibi bir özelliğe sahip olduğu gibi isminin Almanca hazır ve emre amade anlamına gelmesi itibariyle insanı Rumeli trenleri hızıyla amaçladığı hususa sevketmektedir.” Bu arada Rumeli trenlerinin çok yavaş gitmeleriyle ünlü olduklarını hatırlatalım.
Rakı Ansiklopedisi‘nden alınmıştır.
