Günün Bilgisi – Nargile
okuma süresi 2 dakika
Tömbeki adı verilen tütün cinsinin dumanının sudan süzülerek içilmesini sağlayan araç. Çevresinde özgün bir keyif kültürü yaratan nargile, sigara kâğıdı kullanımının henüz yaygınlaşmadığı Osmanlı döneminde, çubuk ile birlikte yaygın bir tütün içme biçimiydi. Özellikle kahvehaneler nargile içilen mekânların başında gelirdi. Gedikli meyhanelerde içkiden başka çubuk ve nargile de bulundurulurdu; ateş oğlanı adı verilen çocuklar tütün içenlere ateş götürmekten sorumluydu. Tiryakiler, meyhanecinin hazırladığı nargileyi hemen içmezdi. Kollarını dirseklerine dek sıvarlar, nargilenin sürahisini, ağzını, lülesinin kendi elleriyle temizlerlerdi. Sürahisine suyu kendileri koyup, lüleyi doldurur, kendileri ateşlerdi. Kimileri daha da titiz davranır, marpuç adı verilen hortum şeklindeki borunun başını ağzına değdirmek istemezdi, marpucun ucuna bir kâğıt parçası geçirirdi. Kimileri de geçme adı verilen çubukları kendileri getirirdi. Geçmeler birer karış boyunda üç parça çubuğun zıvanalı vidalarla birbirine eklenmelerinden oluşur. Kişiye özel geçme, lüle, imame gibi nargile takımlarını taşımak için çuhadan yapılmış bir kese vardı ve kaytanla bele asılırdı. Cumhuriyet döneminde de rakı sofrasına nargile getiren pek çok meyhane ve bunu keyfini çıkaran tiryakiler vardı. Sözgelimi 1950’lerin Aksaray’ının popüler akşamcılarından Olrayt Ali Bey rakısını muhakkak nargile eşliğinde yudumlayan renkli simalardan biriydi.
Rakı Ansiklopedisi‘nden alınmıştır.
